Cov txheej txheem:

Yuav ua li cas gladiatorial kev sib ntaus sib tua mus los ntawm kev pib mus rau poob
Yuav ua li cas gladiatorial kev sib ntaus sib tua mus los ntawm kev pib mus rau poob

Video: Yuav ua li cas gladiatorial kev sib ntaus sib tua mus los ntawm kev pib mus rau poob

Video: Yuav ua li cas gladiatorial kev sib ntaus sib tua mus los ntawm kev pib mus rau poob
Video: BMJC Documentary on response to Covid19 2024, Tej zaum
Anonim

Cov gladiators ntawm Ancient Rome tau los ua ib lub cim ntawm Antiquity. Tau ntau pua xyoo, kev ua si tau dhau los ntawm kev ua yeeb yam mus rau kev lom zem rau cov neeg hauv nroog.

Gladiator fights nyob rau hauv ancient Rome: lub era ntawm lub koom pheej

Piv txwv li, cov neeg Loos qiv lub tswv yim ntawm kev sib ntaus sib tua gladiatorial los ntawm lawv cov neeg nyob ze Etruscan lossis Samnite. Cov neeg Italic muaj cov kev cai ntawm kev txi cov neeg raug txhom ntawm lub ntees tuag ntawm cov pej xeem zoo thiab cov thawj coj tub rog, tab sis cov neeg no tau yuam cov neeg raug tsim txom los tawm tsam.

Thawj qhov kev ua si gladiatorial tau tshwm sim hauv Rome hauv 264 BC. e. Lawv tau teeb tsa los ntawm cov tub ntawm Junius Brutus Pera ntawm lawv txiv lub ntees tuag. Hauv cov ntawv pov thawj thawj zaug ntawm kev sib ntaus sib tua gladiatorial, peb khub ntawm cov neeg tua rog tau koom nrog.

Cov kev ua si hauv qab no tau lees paub hauv cov peev txheej tau tshwm sim 49 xyoo tom qab - hauv 215 BC. e. ntawm lub ntees tuag ntawm Emilia Lepida. Cov kev ua si tau kav peb hnub, thiab 22 khub ntawm cov neeg sib tw tau koom nrog lawv. Cov kev sib ntaus sib tua nto moo tom ntej tau tshwm sim 15 xyoo tom qab (hauv 200 BC). Lawv cov koom haum yog Mark Valery Levin cov tub, tus hero ntawm kev tsov rog nrog Macedonia thiab Carthage. Ntawm kev ua si hauv kev hwm ntawm Levin, 25 khub ntawm cov neeg sib tw twb tau tawm tsam.

Kev sib ntaus sib tua gladiatorial tom ntej tau tshwm sim hauv 183 BC. e. Hauv nco txog Pontiff Publius Licinius Crassus. Lawv qhia qhov kev txaus siab loj hlob ntawm kev sib ntaus sib tua gladiator thiab cov neeg Loos lub siab xav tawm tsam lawv cov neeg ua ntej - cov qub txeeg qub teg ntawm Crassus tau ua 60 khub ntawm cov neeg sib tw. Cov kev sib ntaus sib tua gladiatorial saum toj no tsis tuaj yeem yog tib qho xwb: kev ua si me me tseem tsis pom ntawm cov neeg sau ntawv thaum ub.

Mosaic nrog ntau hom gladiators hauv North Africa. Tau qhov twg los: Wikimedia. Commons

Los ntawm nruab nrab ntawm lub xyoo pua 2 BC. e. lub koom haum ntawm kev sib ntaus sib tua gladiatorial tau dhau los ua kim dua. Tej zaum yog vim li cas ntawm kev ua si hauv nco txog Titus Quinctius Flamininus hauv 174 BC. e. tsuas yog 37 khub ntawm gladiators tau nthuav tawm. Gladiator fights tsis tau tsuas yog ib feem ntawm lub ritual ntawm lub ntees tuag ntawm ib tug Roman, tab sis kuj yog ib tug nyiam ua yeeb yam ntawm cov nroog. Zaj dab neeg ntawm yuav ua li cas cov neeg tuaj saib tawm ntawm Terentius qhov kev ua si sib raug zoo, tau hnov tias sai sai no kev sib ntaus sib tua gladiatorial yuav pib nyob ze.

Hauv kev xav, cov pej xeem Roman tau muab cov lus qhia txog kev tuav kev sib ntaus sib tua hauv lawv lub cim xeeb. Kev sib ntaus tau tshwm sim tsis tau tsuas yog nyob rau hauv forums thiab theaters, tab sis kuj nyob rau hauv lub koob tsheej. Tus tuav lub koob tsheej tuaj yeem yuav cov gladiators uas yuav lom zem cov qhua nrog kev sib tw.

Cov kev cai ntawm kev sib ntaus sib tua gladiatorial tau txais los ntawm cov neeg nyob ze ntawm Loos. Tus huab tais ntawm Seleucid lub xeev Antiochus IV, uas nyob rau hauv Rome raws li ib tug neeg raug txim, staged gladiatorial battles nyob rau hauv nws lub nceeg vaj. Thaum xub thawj, cov kws tshaj lij gladiators raug coj los rau nws los ntawm Rome, thiab tom qab ntawd lawv pib cob qhia ntawm qhov chaw. Cov Lusitanians tau tawm tsam kev sib ntaus sib tua ntawm lub ntees tuag ntawm lawv tus thawj coj Viriath.

Thaum lub sijhawm kev tsov kev rog hauv tebchaws, cov neeg nplua nuj thiab muaj siab nyiam Loos txuas ntxiv mus tshem tawm cov nyiaj tau los rau kev sib ntaus sib tua gladiatorial nrog rau kev ua yeeb yam thiab rooj noj mov. Piv txwv li, Julius Caesar nyob rau hauv txoj hauj lwm ntawm aedile muab 320 khub ntawm gladiators rau kev ua si. Cov koom haum ntawm cov kev ua si tau muab kev tsim kho tshiab. Piv txwv li, nyob rau hnub kawg ntawm kev ua si tsim los ntawm Scribonius Curion, tus yeej gladiators thawj hnub tau tawm tsam.

Raws li txoj cai, kev sib ntaus sib tua gladiator tau tuav hauv kev nco txog cov neeg Loos tuag. Tab sis qhov tseeb, lawv tau dhau los ua ib qho yeeb yam uas cov nom tswv tau teeb tsa los txhawb lawv tus kheej muaj koob meej.

Nws yog lub luag haujlwm ntawm curule aediles los npaj cov kev ua si txhua xyoo. Cov aediles tau txais ib feem ntawm cov nyiaj los ntawm lub txhab nyiaj, tab sis lawv yuav tsum tau ntxiv lawv tus kheej. Qhov nrov ntawm cov nom tswv ntawm cov neeg thiab cov neeg tseem ceeb nyob rau hauv txoj hauj lwm ntawm aedile muab lub sij hawm Roman rau ib tug ntxiv hauj lwm, yog li ntawd, nyob rau hauv tas li ntawd mus rau lub pej xeem festivals, lub aediles ntiav cov koom haum gladiatorial fights.

Cov neeg saib ntawm kev sib ntaus sib tua tsis yog tsuas yog pej xeem zoo tib yam nkaus xwb, tab sis kuj yog cov neeg saib xyuas nrog cov neeg caij nees. Lub hom phiaj ntawm kev ua si tau nrhiav kom tau txais lawv cov kev txhawb nqa los ntawm kev nqis peev hauv kev sib ntaus sib tua gladiatorial thiab lwm yam kev lom zem. Kev tsis quav ntsej txog qhov pom kev tuaj yeem cuam tshuam kev ua haujlwm. Piv txwv li, Sulla tau xav tias yuav dhau los ua aedile thiab qhia cov neeg hauv nroog ua si nrog tsiaj los ntawm North Africa. Tus general thov rau txoj hauj lwm ntawm praetor, bypassing txoj hauj lwm ntawm aedile, thiab yeej swb.

Herculaneum gladiator lub kaus mom hlau. Tau qhov twg los: Wikimedia. Commons

Cov kev cai lij choj tau dhau los txwv kev cuam tshuam ntawm kev ua si ntawm kev nom kev tswv lub neej. Raws li ib txoj cai lij choj, tus thawj tswj hwm tau txwv tsis pub faib cov rooj zaum ntawm kev ua si raws li pawg neeg, uas cov neeg Loos tau koom thiab yog li xiab lawv. Ntawm qhov pib ntawm Cicero, ib txoj cai tau dhau los uas txwv tsis pub lub koom haum ntawm kev sib ntaus sib tua rau ib tug neeg Loos uas nrhiav lossis yuav ua tiav tsoomfwv txoj haujlwm yav tom ntej.

Hauv lub sijhawm muaj kev ntxhov siab ntawm kev sib cav sib ceg, cov nom tswv tau txais cov gladiators rau cov tub rog ntiag tug. Lawv tsis yig los siv lawv hauv kev tawm tsam nom tswv. Caecilius Metellus Nepos coj nws cov gladiators mus rau lub Rooj Sab Laj los hem cov neeg tawm tsam nom tswv. Favst Sulla, tus tub ntawm tus thawj tswj hwm, ncig nws tus kheej nrog kev tshem tawm ntawm 300 tus neeg saib xyuas lub cev. Nyob rau hauv lub 50s BC. e. gladiators koom nrog kev sib cav ntawm cov neeg txhawb nqa ntawm cov nom tswv ntawm txoj kev ntawm Lub Nroog Nyob Mus Ib Txhis.

Roman Colosseum: gladiators thiab faj tim teb chaws

Txoj cai lij choj ntawm Augustus pauv lub koom haum ntawm kev ua si hauv Rome rau cov praetors, uas tau txais nyiaj los ntawm lub txhab nyiaj rau qhov no. Lub peev xwm los nqis peev hauv kev ua si tau txwv. Qhov kev txiav txim siab no yog ib qho ntawm cov kauj ruam ntawm kev txwv cov ambitions ntawm Roman aristocrats.

Txhua xyoo kev ua si gladiatorial tau tshwm sim nyob rau lub Kaum Ob Hlis. Emperor Claudius hloov lawv lub koom haum los ntawm praetors mus rau quaestors. Nyob rau hauv Vespasian, txhua xyoo kev ua si quaestor raug tso tseg, tab sis nws tus tub Domitian tau rov ua dua txhua xyoo kev sib tw gladiatorial.

Kev siv kev sib ntaus sib tua los ua kev nco txog cov neeg tuag nyob rau hauv lub sij hawm ntawm lub teb chaws Ottoman tuaj tsis muaj dab tsi. Tab sis kev sib ntaus sib tua gladiatorial tau teem sijhawm los ua ke nrog kev ua koob tsheej kev ntseeg. Tsis tas li ntawd, cov kev ua si tau tuav kom muaj txiaj ntsig ntawm huab tais thiab nws tsev neeg. Nws yog ib hom kev cai dab qhuas, raws li lub neej ntawm gladiators tau pauv rau kev noj qab haus huv ntawm cov tswv cuab ntawm tsev neeg txiav txim siab.

Txhawm rau ua kev sib ntaus sib tua gladiatorial hauv Rome ntawm nws tus kheej tus nqi, Roman yuav tsum tau txais kev tso cai los ntawm Senate. Tsis tas li ntawd, nws tsis tuaj yeem ua si ntau dua ob qho kev ua si hauv ib xyoos thiab tsis tuaj yeem nyiam ntau dua 60 khub ntawm kev sib tw rau kev sib tw.

Hauv cov xeev, kev ua si tau pib tshwm sim ntawm tus nqi ntawm lub xeev, thiab tsis yog nyiaj ntiag tug xwb. Nyob rau tib lub sijhawm, cov neeg tseem ceeb hauv zos tau tawm tsam rau txoj haujlwm, yog li lawv txuas ntxiv npaj kev sib ntaus sib tua gladiatorial ntawm lawv tus kheej.

Tsuas yog cov huab tais tso cai rau lawv tus kheej los npaj kev ua si zoo kawg nkaus. Raws li Augustus, cov kev cai rau kev coj ua ntawm kev ua si gladiatorial tau kos. Cov no suav nrog kev faib cov rooj zaum - thawj kab tau tshwj tseg rau senators, ib qho kev sib cais yog rau cov tub rog, thiab cov poj niam muaj cai saib xyuas kev sib ntaus sib tua tsuas yog los ntawm kab kawg nkaus xwb.

Fragment ntawm "Gladiator's Mosaic" ntawm lub xyoo pua 4th AD. e. Tau qhov twg los: Wikimedia. Commons

Thaum lub sij hawm nws kav, Octavian npaj kev sib ntaus sib tua gladiatorial 27 zaug. Ntawm cov kev ua si hauv kev hwm ntawm lub Tuam Tsev ntawm Divine Julius, ntxiv rau kev sib ntaus ib txwm, ntawm kev txiav txim ntawm Augustus, kev sib ntaus sib tua tau npaj ntawm cov neeg raug ntes Dacians thiab Suevi.

Claudius mus txog lub koom haum ntawm kev ua si nrog kev xav. Txhua leej txhua tus paub txog qhov nws tau teeb tsa hauv 52 AD. e. navmachia - naval sib ntaus sib tua ntawm Lake Fuqing. Hauv lwm qhov kev ua si, gladiators qhia txog kev ntes ntawm lub nroog thiab kev kov yeej ntawm Britain.

Nyob rau hauv Nero, cov pej xeem Roman los ntawm cov senators thiab equestrians, nrog rau cov poj niam gladiators, nkag mus rau hauv lub arena, thiab nyob rau hauv Domitian, dwarf gladiators. Vitellius ib txhij ua si hauv txhua 265 lub quarters ntawm Lub Nroog Nyob Mus Ib Txhis.

Nyob rau hauv 79 A. D. e. Nyob rau hauv lub Emperor Titus, lub npe nrov Colosseum tau qhib. Yav dhau los, cov kev ua si tau tshwm sim hauv Champ de Mars amphitheatre. Nyob rau hauv kev hwm ntawm qhov qhib ntawm Flavian Amphitheatre, kev ua si uas ncua 100 hnub tau tuav.

Nyob rau hauv Trajan, kev sib ntaus sib tua gladiatorial kav 123 hnub, thiab ntau dua 10 txhiab tus neeg tua rog tau koom nrog lawv. Ua ntej, kev sib ntaus sib tua tsim nyog tau tshwm sim, cov yeej ntawm kev sib tw txuas ntxiv mus.

Trajan's successors reluctantly sponsored gladiatorial fights. Marcus Aurelius tshem tawm cov nyiaj se ntawm cov khoom muag ntawm gladiators, tshaj tawm tias lub txhab nyiaj tsis xav tau cov nyiaj uas muaj ntshav. Qhov kev zam yog Commodus, uas tus kheej tawm tsam hauv kev sib tw.

Nyob rau xyoo pua 3 A. D. e. kev ua si tau dhau los ua me me. Ib qho kev zam yog qhov kev sib tw gladiatorial tsim los ntawm Philip cov Arab, ntawm lwm cov xwm txheej hauv kev hwm ntawm 1000th hnub tseem ceeb ntawm Rome. Cov kev sib ntaus sib tua zoo kawg nkaus tau teeb tsa los ntawm Diocletian.

Thaum kawg ntawm kev ua si gladiatorial

Txawm hais tias Constantine ua kev zoo siab rau nws txoj kev yeej hauv kev tsov kev rog nrog kev ua si gladiatorial, thaum lub sij hawm nws tau ua cov kauj ruam los txwv kev lom zem siab phem. Ib tsab ntawv tshaj tawm tau txwv tsis pub cov neeg ua phem raug xa mus rau cov tsev kawm gladiatorial. Rau Rome thiab ob peb lub nroog, txawm li cas los xij, lawv tau ua qhov kev zam. Hauv 357, legionnaires raug txwv los ntawm kev yeem nkag mus rau cov tsev kawm gladiator.

Txawm li cas los xij, thaum lub sijhawm Constantine, kev ua si tseem muaj. Cov neeg sawv cev ntawm lub nroog Spanish ntawm Hispellum tau thov rau huab tais nrog kev thov kom tso cai rau kev txi thiab kev sib ntaus sib tua gladiatorial kom muaj nyob rau hauv nws lub meej mom. Constantine txwv tsis pub kev txi, tab sis tso cai rau kev sib ntaus sib tua.

Telemachus sim nres kev sib ntaus. Tau qhov twg los: Wikimedia. Commons

Nws yog ib qho tseem ceeb uas cov ntseeg tau rau txim rau kev sib ntaus sib tua ntawm gladiatorial txij thaum pib. Cov lus dab neeg txuas qhov kawg ntawm kev ua si ntshav hauv Rome nrog cov ntseeg Christian Telemachus thaum pib ntawm lub xyoo pua 5 AD. e. Lawv sau hais tias nws tawg mus rau hauv lub arena thiab sim kom tsis txhob sib ntaus sib tua gladiators. Cov neeg saib npau taws ua rau tus mlom. Los ntawm lwm qhov chaw nws paub tias Telemachus raug tua los ntawm gladiators ntawm kev txiav txim ntawm lub nroog prefect. Tus neeg dawb huv txoj kev sim nres lub duel yog lus dab neeg.

Nyob rau hauv lub thib ob ib nrab ntawm lub xyoo pua 4th AD. e. gladiators tau tshwm sim nyob rau hauv cov ntawv ntawm historians rau lub sij hawm kawg. Tus npis sov Roman Damasius, ua raws li kev cai qub Roman, ntiav cov neeg ua yeeb yam ua tus saib xyuas hauv 367. Ib me ntsis tom qab hauv Syria, ib tug npis sov tau ntiav cov neeg zoo siab los rhuav tshem cov tuam tsev pagan.

Valentinian kuv thaum kawg txwv cov neeg ua txhaum cai los ntawm kev ua gladiators. Thiab nyob rau hauv 397 A. D. e. cov tsev kawm ntawv ntawm gladiators yog zaum kawg. Cov kev ua si tsis raug txwv, tab sis nres ntawm lawv tus kheej nrog kev hloov pauv ntawm feem ntau ntawm Roman cov neeg tseem ceeb thiab cov neeg zoo tib yam rau cov ntseeg.

Nikolay Razumov

Pom zoo: